Artık internet öyle bir hal aldı ki bir tarafı bal diğer tarafı zehir gibi. Bal gibi olan tarafta günlük ziyaret ettiğimi< siteler ve yararlandığımız internet teknolojileri var. Gelip giden e-postalar, eğlence siteleri, amacına uygun günlükler, seviyeli yayın yapan haber siteleri, tabi ki web 2.0 nimetleri bu ballı diye tabir ettiğim tarafta yer alıyor. Diğer zehirlki kısımlarda ise müstehcen siteler, çocuk istismarı yapan pislikler ve dahası mevcut. Zehirli olan taraf da çocuklar için ya da benden birkaç yaş küçükle için, belki de benim yaşıtımdakiler için büyük bir tehlike oluşturuyor. Yetişen nesili sapıklaştırmaya devam ediyor. Bu konuda da ebeveynlere yani anne babalara büyük görev düşüyor. Peki Microsoft 'un anne babalara karşı neler  yapması gerektiğini yazdığını biliyor muydunuz? Microsoft bu konu ile ilgili sık sorulan soruları yayınlamış. Ben de başlık başlık size aktaracağım. Aşağıda yazanların tamamı şu adresten alınmıştır.

Çocuklarımın hangi yaşta Internet’e girmesine izin vermeliyim?

Çocuklar her geçen gün daha da genç yaşta çevrimiçi oluyor — gerçekten de, günümüzde Internet kullanıcıları arasında en hızlı büyüyen grup okul öncesi çağındaki çocuklardır. Birçok çocuk henüz 6 yaşına gelmeden okulda Internet’i kullanmaya başlıyor; dolayısıyla, bu yaşlarda evde de çevrimiçi olmak isteyeceklerdir. Ancak 10 yaşın altındaki çocuklar, tek başlarına çevrimiçi olmak için yeterli düşünce becerisine sahip değildir; bu nedenle, 10 yaşın altındaki çocuklar Internet’i kullanırken tamamen sizin gözetiminizde olmalıdır. Çevrimiçi olduğunda yanında oturun. Yalnızca sizin seçtiğiniz siteleri ziyaret ettiklerinden emin olun. Internet’te kişisel bilgilerini hiçbir zaman paylaşmamalarını öğretin. Neler yapabileceğiniz hakkında daha fazla bilgi için, Ebeveynler için çevrimiçi güvenlik kılavuzu: Yaşlar ve dönemler makalesini okuyun.

Çocuklarımın kendilerine ait e-posta hesapları olmasına izin vermeli miyim?

Küçük yaştaki çocuklar, kendi e-posta adresleri olması yerine ailenin hesabını paylaşmalıdır. Yaşları ilerledikçe daha fazla özgürlük istediklerinde, kendi adresleri olmasına izin verebilirsiniz. Posta yine ailenizin gelen kutusunda olmalıdır; böylece, çocuğunuzun alabileceği şüpheli iletileri araştırabilirsiniz. Internet Servis Sağlayıcınıza (ISS) aile e-posta hesapları için hangi seçenekleri sunduğunu sorun ve e-posta filtreleri kullanarak gereksiz, istenmeyen iletilerin yanı sıra kişisel bilgilerinizi çalmak için tasarlanmış sahte e-postaları engelleyin.

Internet kullanımına yönelik ne gibi aile kuralları belirlemeliyim?

Çocuklarınızla, evde bilgisayar kullanımına yönelik hakları ve sorumlulukları içeren bir anlaşma yapın. Anlaşmada şu noktaları açıkça belirtin:
•Çocuklarınızın çevrimiçi ortamda nereye gidebileceği ve orada ne yapabileceği.
•Çocukların Internet’te ne kadar zaman harcayabileceği.
•Çocuklarınızı rahatsız eden bir durum olduğunda ne yapmaları gerektiği.
•Kişisel bilgilerin nasıl korunacağı.
•Etkileşimli ortamlarda nasıl güvenliğe dikkat edileceği.
•Çevrimiçi ortamda nasıl ahlaklı ve sorumlu davranılacağı.
•Sohbet odalarının, haber gruplarının ve anlık ileti hizmetlerinin nasıl kullanılacağı.

Bu anlaşmanın başarılı olabilmesi için çocuklarınızın tavrı çok önemlidir. Anlaşmayı yazdırın ve aile bilgisayarının yakınına asarak herkesin kuralları anımsamasını sağlayın. Anlaşmayı düzenli olarak gözden geçirin ve çocuklarınız büyüdükçe güncelleştirin. Internet kullanımına yönelik aile kuralları hakkında daha fazla bilgi için, Çocukları çevrimiçi ortamda koruyacak aile anlaşmaları kullanma makalesini okuyun.

Çocuklarımın MSN Messenger gibi anlık ileti (IM) hizmetlerini kullanabilmeleri için kaç yaşında olmaları gerekir?

13 yaşın altındaki çocukların MSN Messenger kullanabilmeleri için ebeveynlerinden izin almaları gerekir, çünkü IM adı da verilen anlık iletilere kaydolmaları için bir Hotmail hesabı da gerekir. (13 yaşın altındaysanız ve Amerika Birleşik Devletleri’nde yaşıyorsanız, Hotmail hesabı alabilmek için ebeveyninizin izni olmalıdır.) Çocuklar MSN Messenger kullanmaya başladığında, sizin üzerinize düşen güvenlik yönergeleri ve gizliliği koruma konusunda onlara yardımcı olmak ve teknolojinin doğru kullanılmasını teşvik etmektir.

MSN Messenger kullanımı konusunda önerilen bazı kurallar şunlardır:
•Kişisel profil veya üye dizini profili doldurmayın (bu profiller, hizmeti kullanan herkes tarafından görüntülenebilir).
•Tanımadığınız bir e-posta adresi veya IM adı olan kimseyle çevrimiçi olarak konuşmayın. Ebeveyn olarak, sohbet ettikleri kişileri tanıdıklarından emin olmak için çocuklarınızın kişiler listelerini düzenli olarak denetlemeniz gerekir.
•Yeni bir kişi listesi isteğini, kişiyi IM kişi listenize eklemeden önce dikkatle inceleyin. Bir kişiyi eklemek istemiyorsanız, IM listenizde tıklatıp engelleyin.
•IM hizmetini söylenti, dedikodu veya nefret içeren iletiler yaymak için kullanmayın.

Daha fazla güvenlik ve gizlilik ipucu için, Daha güvenli anlık iletiler için 10 ipucu makalesini okuyun.

MSN Messenger’daki ebeveyn denetimleri hakkında daha fazla bilgi için, Güncel kalmak ve denetimi sağlamak için MSN Messenger kullanın makalesini okuyun.

MSN Messenger’da çocuğumun anlık ileti (IM) konuşmalarını okuyabilir miyim?

Evet. MSN Messenger, anlık ileti konuşmalarını bilgisayarınızdaki bir klasöre otomatik olarak kaydedecek şekilde yapılandırılmıştır. Bu klasörün varsayılan konumu genellikle C:\Belgelerim\ dizinidir. (Klasörün tam yerini görmek için, MSN Messenger’ı açın, Araçlar menüsünü tıklatın, Seçenekler‘i tıklatın ve sonra iletiler sekmesine gidin.)

Çocukların IM sohbetlerini kaydetme özelliğini kolayca devre dışı bırakabileceğini unutmayın. Sonuçta, casusluk yapmaya çalışmaktansa, çocuklarınızla samimi bir iletişim içinde olmak çok daha yapıcı bir tutumdur. Teknoloji söz konusu olduğunda, bizlerin daima bir adım önünde olacaklardır. Doğru kuralları belirlemeniz, çocuklarınızın bu kurallara uyacaklarına güvenmeniz ve kuralları çocuklarınızla birlikte gözden geçirmeniz gerekir.

Bilgisayarımda açılır pencereleri nasıl engelleyebilirim?

Açılır pencerelerden kurtulmanın en kolay yolu bunları engelleyen bir yazılım kullanmaktır. Windows XP’nin en güncel sürümünü kullanıyorsanız, Internet Explorer (Web tarayıcınız) zaten bir açılır pencere engelleyicisi içermektedir. Windows XP kullanmıyorsanız, MSN Araç Çubuğu gibi, açılır pencere engelleyicisi içeren ücretsiz bir araç çubuğunu karşıdan yükleyebilirsiniz.

Çocuklar Internet bağımlısı olabilir mi?

Internet gençler için müthiş bir araçtır, özellikle de doğrudan iletişim kuramayanlar için. Bilgisayar kullanmayı bilen çocuklar Internet’te çok popüler olabilir; çünkü görünüm ve atletik beceriler önemli değildir ve böylece özgüvenleri gelişebilir. Ancak, aşırı düzeyde bilgisayar kullanımı çekingen çocukları yaşıtlarından daha da uzaklaştırabilir ya da ev ödevi, alıştırma, uyku veya başkalarıyla zaman geçirme gibi diğer etkinliklere zaman ayırmalarını engelleyebilir. Ebeveynler ve öğretmenler, bu durum ciddi boyutlara ulaşıncaya kadar bir sorun olduğunun farkına varamayabilir. Bunun nedeni çevrimiçi etkinliğin kolayca gizlenebilmesi ve Internet bağımlılığının henüz yaygın olarak bilinmemesidir.

Evde bilgisayarlar kullanma için kurallar oluşturun ve fiziksel etkinliklerle bir denge oluşturulmasını sağlayın. Ayrıca, Internet bağlantısı bulunan bilgisayarınızın çocuğun odasında değil, bir ortak kullanım alanında olmasını sağlayın.

Son olarak, kendi Internet kullanımınızı gözden geçirin. Çevrimiçi ortamda saatler harcıyor musunuz? Öyleyse, çocuklarınız olasılıkla sizi örnek alacaktır. Çocuklarınızın Internet kullanımı ile diğer etkinlikler arasında sağlıklı bir denge kurmasına yardımcı olma konusunda ipuçları için, Çocuklarınız Internet bağımlısı mı? makalesini okuyun.

Çocuklarım bilgisayar virüsleri hakkında ne bilmelidir?

Virüs, bilgisayar dosyalarına veya sabit disk sürücülerine bulaşıp kendisini kopyalayan kötü amaçlı bir yazılım programıdır. Çocukların çevrimiçi ortamda yaptığı etkinliklerin çoğu, bilgisayarları virüslere karşı savunmasız kılabilir. Virüslerin yayılmasında en yaygın görülen yol e-posta ekleridir; ancak virüsler, dosya paylaşım ve anlık ileti programları kullanılarak da yüklenebilir.

Çocuklarınızın aşağıdakileri anladığından emin olun:
•istenmiş olmayan e-posta ekleri asla açılmamalıdır.
•Anlık ileti programını diğer kullanıcılardan dosya alamayacak şekilde yapılandırılmalıdır.
•Dosya paylaşım programları kullanılırken, “.exe” ile biten dosyaları asla karşıdan yüklenmemelidir.
•Internet’ten bir program yüklenmeden önce ebeveynlere danışılmalıdır.

Her zaman güncel güvenlik duvarı ve virüsten koruma yazılımı çalıştırır ve bilgisayarınızı casus yazılımlara veya diğer istenmeyen yazılımlara karşı düzenli olarak tarayıp bu tür yazılımları derhal temizlerseniz, bilgisayarınızın korunmasını sağlayabilirsiniz.

Çocuğumun Internet kullanımından endişe duyuyorum. Çevrimiçiyken nerelere gittiğini izleyebilir miyim?

Evet. Çevrimiçiyken nerelere gittiklerini izlemenin yolları vardır, ancak bilgisayar kullanmayı iyi bilen çocukların bu izleri nasıl yok edeceklerini bildiklerini unutmayın. Internet kullanımı hakkında açık kurallar olması ve çocuklarınızla samimi bir iletişim halinde olmanız çok daha etkilidir.

Internet’te gezindiğinizde, Web tarayıcınız (Microsoft Internet Explorer veya Netscape Navigator gibi) ziyaret ettiğiniz yerler hakkında bilgi toplar ve bu bilgileri bilgisayarınıza kaydeder.

Tarayıcılar genellikle yakın zamanda ziyaret edilen sitelerin geçmişini saklar. Internet Explorer’ın çoğu sürümünde, üstteki araç çubuğunda bir Geçmiş düğmesi vardır. Bu düğmeyi göremiyorsanız veya Netscape Navigator kullanıyorsanız, Ctrl ve H tuşlarına aynı anda basıp geçmiş listesini açabilirsiniz. Geçmiş listesindeki bir öğeyi çift tıklatıp siteyi görüntüleyebilirsiniz.

Tarayıcılar, Web sayfalarının önbellek dosyaları adı verilen geçici kopyalarını da oluşturur ve bunları bilgisayarınızda saklar

Internet Explorer’daki geçici dosyaları görüntülemek için:

1.Internet Explorer’da, Araçlar’ı tıklatın ve Internet Seçenekleri’ni seçin.
2.Genel sekmesinde, Temporary Internet Files alanı altında Ayarlar düğmesini tıklatın.
3.Geçici Internet dosyaları klasörü alanının altında, Dosya Görüntüle düğmesini tıklatın.

Sizin veya çocuğunuzun yakın zamanda ziyaret ettiği Web sayfalarının listesinin yanı sıra görüntülenen resimleri ve bilgisayarınıza kaydedilen tanımlama bilgilerini de görmelisiniz.

Çeşitli çevrimiçi etkinlikleri izlemenize olanak sağlayan birçok yazılım da bulunmaktadır; örneğin MSN Premium, Internet’te filtre uygulamanıza izin veren bir dizi ebeveyn denetimi sunar ve çocuklarınızın Internet’te ziyaret ettiği siteleri, sohbet ettiği kişileri vb. ayrıntılı olarak bildiren haftalık etkinlik raporları gönderir.

iyi bir bilgisayar mağazasını da ziyaret edebilir ve hangi ürünleri önerdiklerini öğrenebilirsiniz.

Çocuğum çevrimiçi ortamda taciz edilirse ne yapmalıyım?

Buna genelde sanal ortamda kabadayılık veya sorun yaratma adı verilir ve gençler arasında sıkça karşılaşılmaktadır. Taciz yapılırsa, iletiyi gönderen kişiyi, birçok e-posta ve anlık ileti programında bulunan engelleme seçeneklerini kullanarak engelleyebilirsiniz. Taciz içeren tüm e-posta iletilerini kaydedin ve e-posta servis sağlayıcınıza iletin. Çoğu sağlayıcının tacizi yasaklayan kullanım ilkeleri vardır.

Çocuklar, çevrimiçi video oyunları oynarken de tacize uğrayabilir ve saldırgan tavırlara maruz kalabilir. Video oyunlarını çocuklarınız için güvenli ve eğlenceli kılmak için neler yapabileceğiniz hakkında daha fazla bilgi için, Oyunlarda sanal kabadayılara ve sorun yaratanlara karşı 10 ipucu makalesini okuyun.

Taciz, bir Web sitesine gönderilmiş görüşlerden oluşuyorsa, Internet Servis Sağlayıcınıza (ISS) başvurup bu siteyi barındıran ISS’yi bulmasını isteyin. Böylece, ilgili ISS’ye başvurup hakaret içeren görüşlere dikkatini çekebilirsiniz. Yerel karakola da haber vermelisiniz. Taciz, gerçek hayatta olduğu gibi Internet ortamında da bir suçtur. Kurduğunuz iletişim birinin kendi güvenliği veya başkalarının güvenliği konusunda endişe etmesine neden oluyorsa, bu kişiyle sürekli iletişim kurmaya çalışmak yasalara aykırıdır.

Filtreleme yazılımları işe yarıyor mu?

Filtreleme araçları, küçük yaştaki çocuklar için ebeveyn gözetimine ek olarak kullanılabilir, ancak ebeveyn gözetiminin yerini almamalıdır. Öte yandan, filtreler ve engelleyiciler kusursuz değildir ve uygunsuz içeriği engellemede sık sık başarısız olurlar. Çocuklarınızın okul ödevleri için gerekebilecek çok sayıda yararlı içeriği de engelleyebilirler.

Çocuğunuz küçükken filtreler kullanışlı olabilir, ancak yaşları ilerledikçe çevrimiçi ortamlarda güvenli ve sorumlu davranmayı öğrenmeleri gerekir.

Ergenlik çağındaki çocuğum çevrimiçi alışveriş yapmak istiyor. Sitenin güvenli olduğundan nasıl emin olabilirim?

Çocuğunuzun kredi kartınızı çevrimiçi olarak kullanmasına izin vermeden önce, çevrimiçi alışveriş konusunda bilmesi gerekenleri ve yapacağı işlemlerin güvenli olması için nelere dikkat etmesi gerektiğini ona açıkça anlatmalısınız.

Kredi kartı bilgilerinin verilmesinde sakınca olmadığını anlamak için bir Web sitesinde hangi konulara dikkat etmesi gerektiğini çocuğunuza öğretin. Çocuğunuz bir Web sitesinde alışveriş yapmadan önce, şunlara dikkat edin:
•Uygun Web sitesine bağlantı sağlayan bir Better Business Bureau (veya başka bir kuruluş) kalite kontrol mührü.
•Sayfanın alt köşesinde, mali işlemleri yalnızca sizin ve Web sitesinin görüntüleyebileceğini gösteren kapalı bir kilit simgesi.
•Tarayıcınızın adres kutusunda görüntülenen Web sitesi adresinde “https” ibaresi (burada “s”, “güvenli” anlamına gelen “secure” sözcüğüne karşılık gelir).

Yukarıda listelenen öğeler taklit edilebilir; dolayısıyla, çocuklarınızı çevrimiçi alışveriş yapmadan önce Web sitesinin güvenli olup olmadığına karar verebilmeniz için size danışmaya teşvik etmeniz önemlidir. Kredi kartı bilgilerinizin gönderilmeden önce otomatik olarak şifrelenebilmesi veya karıştırılabilmesi için tarayıcınızın 128-bit şifrelemeyi desteklediğinden emin olun. (Internet Explorer ve Netscape Navigator’ın son sürümleri 128-bit şifrelemeyi destekler.) Güvenli şekilde çevrimiçi alışveriş yapma konusunda daha fazla bilgi için, Bu çevrimiçi mağazaya güvenmeli misiniz? makalesini okuyun.

Çocuklara yönelik bir sitenin gizlilik ilkesinde nelere dikkat etmeliyim?

Web sitesinin gizlilik ilkesinde, sitenin topladığı kişisel bilgileri nasıl kullandığı, paylaştığı ve sakladığı özetlenir. Ebeveynlerin bir Web sitesinin gizlilik ilkesini okuması ve çocuklarına kişisel bilgileri vermeden önce gizlilik ilkelerinde nelere dikkat etmeleri gerektiğini göstermesi önemlidir. Bu ilkeler bazen uzun, karmaşık ve muğlak olabilir.

Web sitesinin bir gizlilik ilkesi veya bildirimi yoksa, bu Web sitesinde alışveriş yaparken veya kişisel bilgilerinizi girerken dikkatli olun.

Gizlilik ilkesini okuduğunuzda aşağıdakileri öğrenebilmelisiniz:
•Sitenin hangi bilgileri topladığı ve izlediği.
•Sitenin topladığı bilgileri ne şekilde kullandığı (özellikle, bilgilerin üçüncü taraflara satılıp satılmadığı).
•Çocuklarınızdan toplanan bilgileri silme veya değiştirme olanağınızın olup olmadığı.
•Sitedeki sohbet odalarında, ileti panolarında ve e-posta etkinliklerinde çocukları korumaya yönelik hangi uygulamaların olduğu.
•Bir çocuk kişisel bilgilerini çevrimiçi ortamda yayımlamadan önce site tarafından doğrulanabilir ebeveyn onayı istenip istenmediği.

Author: Hamdi Yaman

1987 yılında gözlerimi açtığım şu küçük dünyada 2006 yılından bu yana blog yazıyorum. İnternet dünyasının bugünü ve yarını hakkında her zaman ilgili olmuşumdur.

1 comments

iyide bütün bunlara ne gerek var

Evlere bilgisayarı zorunlu olmadıkça çocukların 13-14 yaşına gelene kadar sokmasak

Eğer almak durumunda isek onların girişlerine kilitler koyarak ciddi anlamda kısıtlama getirsek

daha iyi olmazmı?

Zaten o yaşta çocukların sosyalleşmesinide etkiliyor bilgisayar

Ama şu bir gerçek çoğu aileninde işine geliyor bu iş.
Nasılmı ?
Çocuk saatlerce bilgisayar başında olduğu için onula uğraşmak gerekmiyor bu süre zarfında .

Gerçekçi olalım.

Bir cevap yazın

*